100 MADDEDE TÜRKÇE
1. Bir sözcüğün söylendiğinde akla gelen ilk anlamına GERÇEK ANLAM denir.
2. Bir sözcüğün gerçek anlamdan tamamen uzaklaşarak yeni anlamlar kazanmasına MECAZ ANLAM denir.
3. Mecaz anlamlı sözcükler, aynı zamanda soyut anlamlıdır. Her soyut anlamlı sözcük mecaz anlamlı değildir.
4. Bir sözcüğün bilim, sanat, spor ya da meslek dalına özgü kavramları karşılığında kazandığı anlama TERİM ANLAM denir.
5. Somut anlamlı sözcüklerin cümlede soyut anlama gelecek şekilde kullanılmasına SOYUTLAŞTIRMA denir.
6. Yazılışları ve okunuşları farklı, anlamları aynı olan sözcüklere EŞ ANLAMLI sözcükler denir.
7. Anlamca birbirinin karşıtı olan, birbiriyle çelişen kelimelere ZIT (KARŞIT) ANLAMLI kelimeler denir.
8. Bir sözcüğün olumsuzu, o sözcüğün zıt anlamlısı değildir.
9. Bir sözcüğün temel anlamıyla yan anlamı veya mecaz anlamı arasında sesteşlik özelliği aranmaz.
10. Kavramların sayılabilen, ölçülebilen özelliklerini gösteren sözcüklere NİCEL ANLAMLI sözcükler; varlıkların sayılamayan, ölçülemeyen bir değerini ifade eden sözcüklere ise NİTEL ANLAMLI sözcükler denir.
11. Sözcükler cümle içindeki kullanımına göre bazen nitel bazen de nicel anlamlı olabilir.
Yakın dostluğumuzu herkesin dilindeydi. ( Nitel )
Market evimize pek de yakın değildi. ( Nicel )
12. Yansıma sözcükler, mecaz anlama gelecek şekilde kullanıldıklarında yansıma anlamı ortadan kalkar.
Toplantı uzayınca sıkıntıdan patlayacak gibi oldum.
13. Nesnel cümleler OBJEKTİFTİR. Nesnel cümlelerde yorum bulunmaz. Nesnel cümleler kişiden kişiye değişiklik göstermez, görecesizdir. Nesnel cümleler KANITLANABİLİRDİR.
14. Anlatımın süsten, zorlamadan, gereksiz sözlerden uzak olmasına YALINLIK denir. Süslü bir anlatımın olması ve söz sanatlarının abartılı olarak kullanılması yalınlığı bozar.
15. Gereksiz ek, söz ya da söz grubu bulunmayan cümlelere DURU CÜMLE denir.
16. Anlam belirsizliğinin bulunmadığı, tek bir anlamın olduğu, anlamı açık ve net cümlelere AÇIKLIK denir.
17. En az iki varlık veya kavramın çeşitli yollarla kıyaslanmasına karşılaştırma denir. Karşılaştırma cümlelerinde '' daha, en, kadar, ise, oysa, göre, kadar'' gibi sözlere yer verilir.
18. Sitem cümlelerinde rahatsızlık, hoşnutsuzluk kişinin kendisine söylenir. Yakınma cümlelerinde ise bu hoşnutsuzluk ve rahatsızlık ortalığa, başkalarına söylenir.
19. Neden - sonuç ilişkisi olan cümlelerde ''için, ile, den dolayı, den ötürü'' edatları bulunur. '' Çünkü ve zira '' bağlaçlarıyla bağlanan cümleler arasında her zaman neden - sonuç ilişkisi vardır.
20. '' Amaç-sonuç'' cümleleri ile ''neden - sonuç'' cümleleri birbiriyle karıştırılmamalıdır. Her iki cümlede de ''için'' sözcüğü bulunabilir. Cümlede ''için'' sözcüğünün yerine '' amacıyla '' sözcüğü geliyorsa cümle, amaç sonuç cümlesidir.
21. Doğrudan anlatım cümlelerinde ana cümlenin yüklemi '' dedi, diyor, demir, der, söyledi, söylemiş'' gibi sözcüklerden oluşur.
22. Ana düşünce genellikle parçanın son bölümünde verilir. Ana düşünce bazen paragrafın herhangi bir yerinde bir cümle halinde olur. Bazen ise belli bir cümleyle verilmez, paragrafın bütününden çıkarılabilir.
23. Bir cümlede tanık gösterilen kişinin sözü alınmaz ve sadece ismi parçada geçerse o cümle tanık gösterme olmaz, örneklendirme olur.
24. İsimleri çeşitli yollarla niteleyen ve belirten sözcüklere sıfat denir. Sıfatlar; niteleme ve belirtme sıfatları olmak üzere ikiye ayrılır. Sıfatlar her zaman bir isimden önce gelir.
25. Bir ismin rengini, durumunu, biçimini, şeklini bildiren sıfatlara niteleme sıfatı denir. Niteleme sıfatlarını bulmak için isme ''nasıl'' sorusu sorulur.
26. Unvan sıfatları, niteleme sıfatı olarak kabul edilmektedir. Bu sıfatlar isimlerin önüne gelebildiği gibi sonuna da gelebilir.
27. ''Bir '' sözcüğü son yıllarda çok kez soruldu. Bu sözcük kesin bir sayı belirtirse sayı sıfatı, '' herhangi bir '' anlamına gelirse belgisiz sıfat olur.
28. Niteleme sıfatlarında sonra gelen isim kaldırılmadığında sıfat, ismin yerine kullanılmış olur dolayısıyla sıfat adlaşmış olur. Buna adlaşmış sıfat denir.
29. İsimlerin yerine kullanılan sözcüklere zamir (adıl) denir.
30. İnsan isminin yerini tutan kelimelere kişi zamiri denir. '' Ben, sen, o, biz, siz, onlar '' sözcükleri kişi zamiri olarak kullanılır.
31. Dönüşlülük zamiri, bir isimle ya da bir kişi zamiri ile kullanılırsa cümleye pekiştirme anlamı katar.
32. ''O'' ve ''onlar'' sözcükleri hem işaret hem de kişi zamiri olarak kullanılabilirler. Bu kelimeler, insan isminin yerine kullanılıyorsa şahıs zamiri, insan dışı varlıkların yerine kullanılıyorsa işaret zamiri olur.
