TYT 100 Madde Kimya Notları
28-01-2021
14:00
100 MADDEDE KİMYA
- Simyacıların asıl amacı; ölümsüzlük iksirini bulmak ve sonsuz zengin olmak
- Simyacılar sadece deneme yanılma yöntemini kullanmışlardır.
- Elementler: Aynı cins atomlardan oluşur kendinden daha basit maddelere ayrılmazlar
- Bileşik: İki veya daha fazla cins atomun bir araya gelerek oluşturuğu maddedir.
- Element ve bileşik saf ve homojendir. Erime ve kaynama noktaları sabittir.
- Bileşikler kendini oluşturan maddelerin özelliklerini kaybeder.
- İyonik bileşikler anyon ve katyonlar arasında meydana gelir.
- İyonik bileşikler kristal yapıdadır. Sadece sulu çözeltiler elektrik akımını iletirler.
- Kovalent bileşikler, elektronların ortaklaşa kullanılmasıyla oluşur.
- Kütlenin Korunumu kanunu > lovoisier
- Sabit oranlar kanunu > proust
- Katlı oranlar kanunu > dalton
- Atom numarası = Proton sayısı = Çekirdek Yükü
- Kütle numarası = Nötron sayısı + proton sayısı
- İzotop atomlar = Proton sayısı aynı, nötron sayısı farklı olan atomlardır.
- İzotop atomların kimyasal özellikleri aynı, proton sayıları farklı olan atomlardır.
- İzoton atomlar = Nötron sayıları aynı, proton sayıları farklı atomlardır.
- İzobar atomlar = Kütle numaraları aynı, proton sayıları farklı olan atomlardır.
- İzoelektronik atomlar = Elektron dizilimi aynı, proton sayıları farklı olan atomlardır.
- Allotrop atomlar= Bir elementin aynı tür atomların farklı sayıda dizilmesidir.
- Bir elementin allotroplarının molekülleri ve büyüklükleri farklıdır.
- Bir elementin allotroplarının tepkime aktiflikleri farklıdır.
- Elmas - Grafit, Beyaz Fosfor - Kırmızı Fosfor, allotrop atomlara örnektir.
- Elektron (J.J. Thompson), Proton ( E. Rutherford), Nötron (J.Chadwick)
- + yüklü iyon = katyon, - yüklü iyon = anyon
- Periyodik cetvelde elementler artan atom numaralarına göre dizilmiştir.
- İlk Periyodik cetvel atom kütlelerine göre dizilmiştir (Mendeleyev)
- Periyodik cetvelde 7 yatay sıra vardır. Bunlara periyot denir.
- Düşey sutunlara grup denir. 18 grup vardır.
- Son katmandaki elektron sayısının 2 ye tamamlanmasına dublet denir
- Son katmandaki elektron sayısının 8 e tamamlanmasına oktet denir
- Kimyasal tepkimelerle atomun çekirdek yapısı değişmez
- Metaller ; ısı ve elektirği iyi iletir, parlaktır, atomik yapıdadır.
- Metaller; cıva hariç hepsi katıdır. Oksitlerin sulu çözeltisi bazik özelliktedir.
- Ametaller ; ısı ve elektirği iletmezler ( grafit hariç ), kırılgandırlar, mat görünürler
- Ametaller; oda koşullarında katı, sıvı ve gaz halde bulunabilirler.
- Ametaller; oksitlerin sulu çözeltisi asidik özelliktedir.
- 1A grubu= Alkali metaller ( H hariç)
- 1A grubu çok aktiftir. Li, Na, K,Rb,Cs ve Fr den oluşur.
- 2A grubu = Toprak alkali metaller > Son katmanlarında 2 elektron vardır.
- 2A grubu = Be, Mg, Ca, Sr, Ba ve Ra dan oluşur.
- 3A grubu = Toprak metaller
- 7A grubu = Halojenler, son katmanlarında 7 elektron bulunur.
- 7A grubu = Flor (F) her zaman (-1) değerlik alır, diğerleri -1 ile +7 alabilir.
- 8A grubu = Soygazlar, kararlı elementlerdir.
- 8A grubu = Bağ yapmazlar, He, Ne, Ar, Kr, Xe ve Rn den oluşur.
- Ametaller asidik özellik gösterir.
- Metaller basik özellik gösterir.
- A grupları 8 adet, B grupları 10 adettir. (Toplam 18 Grup)
- B Gruplarının tamamı geçiş metalleridir.
- Süspansiyon : Katıların sıvı içerisinde çözülmeden dağılması ( çamurlu - su)
- Emülsiyon : Birbiri içerisinde çözünmeyen iki sıvının heterojen dağılması (yağ - su)
- Aerosol : Birbiri içinde katı ve sıvının gaz içinde dağılması ( duman - sis )
- Ayırma Hunisi : Birbiri içinde çözünmeyen sıvıların yoğunluk farkıyla ayrılması
- Ayrımsal Damıtma : Birbiri içinde çözünen sıvıların kaynama noktaları farkıyla ayrılması
- Turbo: Karbon yüzdesi düşük olan en geç kömür türüdür.
- Linyit : Isıl değeri düşük, barındırdığı kül ve nem miktarı fazladır.( Termik santrallede yakıt)
- Taş kömürü : Isıl değeri yüksektir, karbon değeri turbo ve linyitten fazladır.
- Antrasit : Güçlükle tutuşan, koku ve duman çıkarmadan yanar. En güçlü ve en eski kömürdür.
- Kömürler yaygın, güvenilir ve ekonomiktir.
- Ham petrol işlenirse; benzin, motorin, lpg, jet yakıt asfalt ve diğer ürünler elde edilir.
- Petrolün içinde; Metan, etan, propan, bütan... bulunur.
- Ca+2, Mg+2 ve Fe+2 iyonların miktarı suyun sertliğini belirler.
- E100-199 > Renklendiriciler
- E200 - 297 > Koruyucular
- E300 - 321 > Antioksidanlar
- E322 - 500 > Emülgatör ve stalizitörler
- E500 - 578 > Asit baz sağlayıcılar
- E620 - 697 > Tatlandırıcı ve koku verenler
- E900 - 927 > Geniş amaçlılar
- Şehir sularının arıtılması aşamaları : Dinlenme ve havalandırma > Sertlik giderme > Klorlama > Kongülasyon > Süzme ve son klonlama
- Sabun, bir asit ile ( yağ asidi) bir bazın rekasiyon sonucu oluşur.
- Streatik asit (C17H15-COOH) NaOH tepkimeye girerse katı sabun oluşur.
- Streatik Asit (C17H15-COOH) KOH ile tepkimeye girerse sıvı sabun oluşur.
- Sabun yapılarında hidrofil ve hidrofob uçları vardır.
- Deterjan yağ asitlerinde değil petrol ürünlerinde elde edilir.
- Deterjan sert sularla bile köpürür, çevreye genel olarak zararlıdır.
- Sabun ve deterjanlar yüzey aktif maddelerdir.
- Na2CO3 > çamaşır sodası > suyun temizlenme gücünü artırır
- NaCIO > Sodyum Hipoklorit > çamaşur suyu > ağartıcı özellik gösterir
- Kireç çözücü > HCI, HN03
- Yağ çözücü > NaOH
- Lavabo açıcı > KOH, NaOH
- Tuvalet temizleyici > H2SO4, HCI
- Mor ötesi ışınlar çok etkili bir strerilizasyon sağlar
- Boyalar; çözücü, bağlayıcı ve renklendiriciden oluşur.
- Camların temel bileşeni SiO2 (kum) dur. Paslanmaz, saydam ve dayanıklıdır.
- Havayı Kirleten gazlar : NH3, SO2, H2S, NO, NO2, CO
- Porselen suya karşı yalıtkan, elektiriği iletmez, ışığı geçirir.
- Çimento: Kil ve kireç taşının özel fırınlarda pişirilip ezilmesiyle oluşur.
- Sıva: Çimento, kum, kireç ve su karıştırılarak elde edilir.
- Beton: Çimento, çakıl, kum ve su karıştırılarak elde edilir
- CaCO3 > Kireç taşı, CaO > Sönmemiş kireç, Ca(OH)2 > Sönmüş kireç
- İlaç çeşitleri; Draje, kapsül, tablet, solüsyon, şurup, süspandiyondur.
- DDT > Böcek öldürmede kullanılan zehirli bir bileşik
- Ötrafikasyon > Besin ve bitki varlığının artması ile göl ve akarsu ekosistemindeki canlıların zarar görmesi.